vrijdag 19 maart 2010

Tijdverspilling in de lente

De eerste warme dag van het jaar dient zich aan. De zon doet haar best volop te schijnen, een zacht briesje brengt warme lucht, de deur naar buiten kan gewoon open blijven staan. De kinderen spelen op de drempel; binnen is na die lange winter zo vertrouwd, buiten lokt het zand en het lang niet bespeelde speelgoed.
Ledigheid is des duivels oorkussen. Met die waarschuwing als mantra in mijn hoofd, kan ik geen rust vinden op een ligbed in de zon of wegdromen met een roman op schoot. De bezem is de staf die mij door de tuin leidt. De herfstbladeren verdwijnen langzaam uit alle hoeken en gaten, de sneeuwklokjes die verstopt zaten tussen het dode spul, steken hun kopje omhoog.
Terwijl ik de winter uit de tuin en mijn hoofd veeg, spelen, kibbelen en fantaseren drie peuters over vadertje en moedertje en loopfietsen en zandauto's.
Is het een middagje lanterfanteren? Of wat aan rommelen? Laat het aangename zich verenigen met het nuttige?
'S avonds heb ik een rode blos op de wangen. Ook de zon heeft haar werk gedaan.

woensdag 10 maart 2010

De vrijheid van de warme douche?

In het schamele maart-zonnetje, op een grasveld met sneeuw, hangt de bont-gekleurde was te drogen aan de waslijn. Voor het eerst sinds tijden kan de was weer buiten aan de lijn, drogen van zon en wind. Voordeel van de buitenwas is niet alleen de lekkere geur en het frisse gevoel. Hangt de was op zolder vaak een paar dagen, totdat de volgende was op de lijn moet; de buitenwas wordt tegen vier uur afgehaald, en dan ook maar gelijk gevouwen en opgeborgen. Het is een mooi gezicht, die fleurige kledingstukken. Dan kan geen robijn tegenop.
In gedachten zie ik grote en mooie boerderijen, waar de witte lakens vrij in de wind wapperen. Het maakt me altijd weer ergens jaloers, omdat het een soort vrijheid weergeeft. Op het platteland is altijd wind en ruimte. Wie doet je wat?
Eenzelfde vrijheid die ik onder de douche enigszins naboots. Het warme water dat in stralen van boven naar beneden langs je lijf loopt. Alle gedachten en sores meeneemt het afvoerputje in. Zolang je onder die straal staat, kun je jezelf voorhouden dat je nog even niet de werkelijkheid van de dag hoeft aan te gaan.
Deze week toch maar eens proberen om binnen 10 minuten de kraan uit te doen. Goed voor de omgeving, voor de gasrekening, goed tegen de jeuk.
Vasten heeft zoveel voordelen....

donderdag 4 maart 2010

Minder auto = minder Bach

Fietsen is gewoon heerlijk. Ik kan niet anders dan het voor de volle 100% beamen. Zelfs al ben ik in de voorbije weken een aantal keren góed nat geregend, want ook dat blijkt verfrissend. Na een winter met heel-veel-auto moesten de benen even het ritme weer hervinden. Maar nu, na een paar weken vrij consequent fietsen is m'n fietsconditie weer helemaal de oude. Ik geniet van de zon. Ik geniet van de natuur om me heen, de vele vogels, het langzaam ontluikende landschap. Ik geniet van de geur. Van de warmte. Van de koude. Mensen tegenkomen. Samen fietsen. Alleen fietsen. Allemaal even heerlijk. Eén en al genot.
En toch, en toch, en toch... mis ik iets.
Op een klein geheugenschijfje staan sinds het begin van de vastentijd drie versies van de Matteus-passion: de versie van Masaaki Suzuki en het Bach Collegium Japan, de versie van Ton Koopman, en de versie van Philippe Herreweghe en het Collegium Vocale Gent. Stuk voor stuk indrukwekkend. En nog meer indrukwekkend is het verschil tussen de drie uitvoeringen.
En waar in de wereld kan een mens deze muziek nu beter beluisteren dan in die anderhalve kubieke meter stille ruimte van de eigen auto? Luisterend naar Herreweghe is het verkeersinfarct van Enschede mij nooit te hevig, en duurt de file mij nooit te lang. Geen ander dan Suzuki kan mij zo intens de stilte en de rust van mijn Audi doen ervaren. En sneller dan ooit ben je in Amersfoort als Ton Koopman het tempo aangeeft.
Zeker, de muziekinstallatie in de woonkamer is veel beter. Maar daar is zo veel afleiding - boeken, de krant, thee die wil worden gezet. En niet alle huisgenoten zijn even geïnteressseerd in mijn vergelijkingsproject.
We zijn nu al in de derde week van de vasten. En ik ben nog maar bij 'Du liebter Heiland du'. Minder auto betekent ineens minder Bach. Een onverwachte paradox van mijn vastentijd.

donderdag 25 februari 2010

Bisschop

Afgelopen zaterdag werd de bisschop van Hannover en voorzitter van de landelijke Evangelische Kerk in Duitsland, Margot Kässmann, aangehouden met 1,54 promille alcohol in haar bloed. En dat in de vastentijd! Gisteren is ze, op eigen initiatief, afgetreden. Ze vond dat ze niet meer het gezag had om namens de kerk voor politieke en ethische normen op te komen. Haar misstap had mediauitingen opgeroepen die "niet met de waardigheid van het ambt te verenigen zijn", zo zei ze.
Sinds ik een keer een optreden van haar mocht meemaken tijdens de oecumenische Kirchentag in Berlijn behoor ik tot de - grote - schare van bewonderaars van deze even kundige als aimabele kerkleidster en theologe. Zij verstaat de kunst om mensen met elkaar te verbinden, terwijl ze tóch duidelijke uitspraken doet, en duidelijke keuzes maakt. Keuzes die getuigen van wijsheid. Een bisschop zoals we die in Nederland node missen!
Ook haar aftreden bezie ik met bewondering. De overige kerkleiding bleef haar voluit steunen - vergissen is menselijk (denk aan Gerard Kemkers) en een bisschop is net zo menselijk als wij allemaal. Maar zelf maakte zij haar eigen keuze. En zo krijgt die keuze toch weer iets waardigs, iets voorbeeldigs, passend bij het bisschopsambt.
Blijft die alcohol in de vastentijd. Het kost me geen moeite om toe te geven dat ik mijn glaasje door de week mis. De Sinas die ik nu 's avonds drink lest de dorst en smeert de keel. Maar daar is dan ook alles mee gezegd. Ik mis de gezelligheid van het 'net iets meer', de rijkdom van smaak, de intensiteit van geur, de rust van het langzame drinken, wat allemaal bijdraagt aan een beleving van diep genot. Daar helpt echt geen Crodino aan. En Sinas dus al helemaal niet.
Voor wie dit gemis herkent heb ik één tip: (een goede) Rooibosthee. Toegegeven, het is even een boel gedoe en het ziet er niet uit, zo'n glas thee op de late avond, en elke keer moet ik dus over een drempel zowel voor het zetten als voor de eerste slok. Maar dan... ongekende smaakexplosies tot in de verst afgelegen holtes van mond en keel, prikkelingen die heel het lichaam bevredigen, te veel smaak om snel weg te drinken. De beleving ervaar ik elke keer weer als verrassend. En ik heb er uiteindelijk geen ander woord voor dan: puur genot.
Nog één tip erbij: spoel na afloop (ja, nog diezelfde avond - nóg een klusje) de theepot goed om.

donderdag 18 februari 2010

Fijn met de trein?

Morgen moet ik naar Utrecht, naar het landelijke dienstencentrum van de PKN. Beginnende predikanten krijgen een mentor toegewezen bij wie ze in de eerste twee jaar terecht kunnen voor allerhande vragen en reflectie. Morgen heb ik dus een gesprek met een of andere medewerker die mij een geschikte mentor toewijst.
In Enschede werken de predikanten in teamverband en is er wekelijks overleg tussen de pastores. Ik weet mij dus omringt door vier heren en één vrouw die samen meer dan honderd jaar dominees-ervaring hebben! Toch krijg ook ik daarbovenop nog een mentor. (Vraag me ineens af; heb ik nu zoveel begeleiding nodig? Of is het beroep van predikant zo zwaar? Of ligt het misschien toch aan het Pastores Team Enschede...?)
Hoe dan ook, morgen naar de Kennedylaan in Utrecht. Met de trein van deur tot deur duurt bijna twee-en-een-half uur. Met de auto ben ik een uur minder reistijd kwijt. En dat op de heen- en de terugweg! Dat fiets, trein en bus goedkoper en groener zijn, spreekt voor zich. Bovendien kan er in de trein nog een boek gelezen worden. Als ik echter met de auto ga, dan kan ik mijn moeder nog opzoeken die halverwege Enschede en Utrecht woont. Dat is kostbare ontmoeting die weinig plaatsvindt.
Dillemma's, dillemma's. Gisteren sprak ik mijn collega vermanend toe omdat hij met de auto naar enkele avondbijeenkomsten kwam. Kan ik dan nu voor plezier, ontmoeting en tijdwinst zelf wel met de auto op pad gaan?
Vasten blijkt dus niet alleen consequenties te hebben voor degene die vast, maar ook voor de omgeving. Sorry mam, samen een kop thee drinken zit er niet in morgen...

Eerste sobere maaltijd

"Rijst met bonen" stond gisteren op het menu. Met een vijfentwintigtal mensen kwamen we samen in de Vredeskerk. Eerlijk gezegd voelde - proefde - het eigenlijk goed. We doen dit nu al een aantal jaren. De groep is redelijk wisselen van samenstelling. Maar als predikant ben ik er vrijwel altijd bij. En gisteren merkte ik dat het rijst-met-bonen-recept voor mij echt bij de veertigdagen is gaan horen. Net zo als trouwens vooral het gezamenlijk eten, en dat dan in redelijke stilte.
Halverwege onderbraken we de stilte en keken we naar een korte selectie van beelden uit de parlementaire enquete over de kredietcrisis. Beelden over jagen naar heel veel geld. In schril contrast tot de karige maaltijd die voor ons stond, maar die voor velen in deze wereld al pure luxe zou betekenen.
Gerrit Zalm werd op zijn beurt omlijst door Psalm 91 uit 'Psalmen voor nu'. De psalm van de eerste zondag van de veertigdagentijd.

De Heer is je schild en bevrijder
De Redder die niet van je wijkt
Onder zijn vleugels ben je veilig
Zijn wieken beschermen
Zijn trouw is een veilig schild

In Gods nabijheid is geen angst meer
voor de plaag van de dag
Jou zal niets overkomen
Open je ogen
en zie dat het kwaad vergaat

Wie in de schuilplaats van de Allerhoogste woont
en overnacht in zijn schaduw
zegt tegen de Heer:
Mijn toevlucht, mijn vesting, mijn God! Ik vertrouw op U
Mijn toevlucht, mijn vesting, mijn God! Ik vertrouw op U

Als je mag wonen bij de Hoogste
ben je veilig voor het kwaad
Engelen zullen je dragen
Je zult je niet stoten
maar vertrapt de tegenstand
Ik bevrijd wie mij liefheeft
en bescherm wie mij kent
Roep je mij aan, ik geef antwoord
In de nood ben ik bij je
en bevrijd je van angst
Ik zal roem en overvloed geven
Ik zal je redding zijn
Ik zal je redding zijn


PS -
De filmpjes van de sobere maaltijd staan nu online












woensdag 17 februari 2010

Aziend Agricola Cavazza 2007

Aswoensdag 2010

Gisteren was het de laatste dag van het carnaval. De laatste dag van 'nu kan het nog' hebben we gevierd met Aziend Agricola Cavazza 2007 - één van de betere wijnen in onze kelder.
Vandaag is het Aswoensdag, de dag van het askruisje. Het al eerder aangehaalde Nederlands Dagblad wijdt vanmorgen een halve pagina aan het askruisje, en zelfs een hele pagina aan de vastentijd. We zijn in Enschede bepaald niet de enige protestanten die werk maken van de goede katholieke traditie van het vasten. Vanavond zal ik aanschuiven bij de eerste van de sobere maaltijden die de Protestantse Gemeente organiseert in de Vredeskerk (18.30 uur!). Daarmee begint dan officieel mijn vasten.
Naast het algemene vasten-programma heb ik (hebben we) wat 'eigen afspraken met mezelf' (onszelf) gemaakt: Geen alcohol door de week, niet met de auto als het ook met de fiets kan en niet snoepen door de week (de makkelijkste). Vanmorgen nog één keer met de auto naar het pastoresteam geweest. Volgende week zal ik toch écht eerder klaar moeten zijn voor vertrek...